Εισαγωγή και εμβρυολογία
Η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου είναι η συνηθέστερη μορφή συγγενούς κύστης στον τράχηλο. Αναπτύσσεται από επιθηλιακά υπολείμματα του θυρεογλωσσικού πόρου. Όπως είναι γνωστό, η εμβρυολογική προέλευση του θυρεοειδούς αδένα εντοπίζεται στο τυφλό τρήμα της γλώσσας. Από το τυφλό τρήμα της γλώσσας αναπτύσσεται αρχικά, την 4η εβδομάδα της κύησης, ένα εκκόλπωμα που συνέχεται με έναν στενό αυχένα με την γλώσσα. Το εκκόλπωμα αυτό σταδιακά κατέρχεται κατά μήκος της μέσης γραμμής του τραχήλου. Δημιουργείται έτσι ο θυρεογλωσσικός πόρος, που φθάνει μέχρι τη βάση σχεδόν του τραχήλου, όπου αναπτύσσεται τελικά ο θυρεοειδής αδένας.
Συνήθως, ο θυρεογλωσσικός πόρος αναπτύσσεται μπροστά από το υοειδές οστούν, μπορεί όμως να πορεύεται πίσω ή ακόμη και μέσω του υοειδούς οστού. Το περιφερικό του άκρο εκτείνεται μέχρι τα πρώτα ημικρίκια της τραχείας.
Συνήθως, ο θυρεογλωσσικός πόρος ατροφεί και εξαφανίζεται μέχρι την 10η εβδομάδα της κύησης. Ενίοτε όμως μπορεί να παραμείνουν υπολείμματά του σε οποιοδήποτε σημείο μεταξύ της βάσης της γλώσσας και του θυρεοειδούς αδένα.
Πώς αναπτύσσεται η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου;
Η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου αναπτύσσεται σαν αποτέλεσμα κυστικής εκφύλισης και επέκτασης ενός υπολείμματος του θυρεογλωσσικού πόρου. Είναι πιθανόν το φαινόμενο αυτό να οφείλεται σε υπερτροφία του λεμφικού ιστού στο τοίχωμα του θυρεογλωσσικού πόρου, λόγω μιας τοπικής φλεγμονής. Σαν αποτέλεσμα, αποφράσσεται ο αυλός του θυρεογλωσσικού πόρου, με αποτέλεσμα την δημιουργία της κύστης θυρεογλωσσικού πόρου.
Κύστη θυρεογλωσσικού πόρου-πώς εκδηλώνεται;
Συνήθως, η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου εκδηλώνεται υπό τη μορφή μιας μάζας στην μέση γραμμή ψηλά στον τράχηλο. Συχνά η μάζα αυτή δεν προκαλεί συμπτώματα, μπορεί όμως να είναι ελαφρά επώδυνη. Συχνά, πριν την ανακάλυψη της κύστης ο ασθενής αναφέρει λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού.
Η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου συνηθέστατα εντοπίζεται στο ύψος του υοειδούς οστού, αντίστοιχα προς την υοειδο-θυρεοειδική μεμβράνη. Παρά το ότι η συνήθης θέση της είναι στη μέση γραμμή, μπορεί να εντοπίζεται και σε απόσταση έως 2 cm από την μέση γραμμή του τραχήλου (συνηθέστερα αριστερά).
Χαρακτηριστική είναι η κίνηση της κύστης προς τα πάνω με την κατάποση ή κατά την έξοδο της γλώσσας από το στόμα. Το χαρακτηριστικό αυτό κλινικό εύρημα οφείλεται στην στενή ανατομική σχέση της κύστης θυρεογλωσσικού πόρου με το υοειδές οστούν και τον λάρυγγα.
Εξαιρετικά σπάνια μπορεί να παρατηρηθεί γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση κύστης θυρεογλωσσικού πόρου. Σε αυτή την σπάνια περίπτωση, η προδιάθεση μεταβιβάζεται κατά τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα.
Τέλος, η ακτινοθεραπεία που χρησιμοποιείται στη θεραπεία των καρκίνων της κεφαλής και του τραχήλου μπορεί να προκαλέσει αιφνίδια διόγκωση μιας μέχρι τότε υποκλινικής (ασυμπτωματικής) κύστης θυρεογλωσσικού πόρου. Το ενδεχόμενο αυτό θα πρέπει να είναι γνωστό στους ακτινολόγους, ακτινοθεραπευτές και ογκολόγους που αξιολογούν ασθενείς με ενοχλήματα από τον τράχηλο μετά από την χορήγηση ακτινοθεραπείας.
Comments