Εισαγωγή
Μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς και παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA).- Ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς αποτελεί μία σπανιότερη μορφή καρκίνου σε σχέση με το διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς (θηλώδη/θυλακιώδη). Αντιστοιχεί στο 5-8 % περίπου του συνόλου των κακοήθων όγκων θυρεοειδούς και ευθύνεται για το 15 % περίπου των θανάτων ασθενών με καρκίνο θυρεοειδές.
Μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς, παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration) και κυτταρολογική εξέταση (FNA-Cytology, FNA -C)
Η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (μαζί με το υπερηχογράφημα) αποτελεί σήμερα βασικό διαγνωστικό ‘εργαλείο’ στην διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών με όζο θυρεοειδούς.
Η διαγνωστική ακρίβεια της FNA -C στον μυελοειδή καρκίνο θυρεοειδούς υπολείπεται σε σχέση με τον θηλώδη καρκίνο θυρεοειδούς. Σε μία μεγάλη μελέτη (μετα-ανάλυση) η ακρίβεια της FNA -C όσον αφορά την διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς σε ασθενείς με απεικονιστικά ύποπτους όζους ήταν < 50 %, εν μέρει γιατί ο μυελοειδής καρκίνος είναι σπανιότερος όγκος και μπορεί να εκφράζει διαφορετικούς κυτταρολογικούς χαρακτήρες.
Για την αύξηση της διαγνωστικής ακρίβειας της FNA -C υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα διάφορα επιπρόσθετα διαγνωστικά test, όπως:
Ειδικές ανοσοκυτταρολογικές χρώσεις
Μέτρηση επιπέδων καλσιτονίνης στο έκπλυμα του υλικού αναρρόφησης
Με τη χρήση αυτών των συμπληρωματικών τεχνικών αυξάνεται εξαιρετικά σημαντικά η διαγνωστική ακρίβεια της FNA.
Σχόλια
Μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς – Πώς τίθεται στην πράξη η διάγνωση;
Ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς στην πράξη διαγιγνώσκεται προεγχειρητικά με βάση τα αυξημένα βασικά επίπεδα καλσιτονίνης ορού ή με βάση την παθολογική απάντηση στη δοκιμασία διέγερσης με ασβέστιο.
Η ευαισθησία της μέτρησης καλσιτονίνης ορού είναι αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με την ευαισθησία της FNA -C για τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου (98 % έναντι 50 – 60 %, αντίστοιχα).
Τα αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης (είτε βασικά είτε στη δοκιμασία διέγερσης) αποτελούν από μόνα τους ένδειξη θυρεοειδεκτομής σε ασθενείς με όζο θυρεοειδούς, ασχέτως αν γίνει ή όχι FNA -C και ασχέτως του αποτελέσματός της.
Η παρακέντηση (FNA) έχει θέση ιδιαίτερα όταν υπάρχει υποψία μυελοειδούς καρκινώματος (π.χ. οικογενειακό ιστορικό), αλλά με φυσιολογικά επίπεδα καλσιτονίνης ορού. Πάντα θα πρέπει να γίνεται – πέραν της κυτταρολογικής – και μέτρηση καλσιτονίνης στο έκπλυμα του υλικού αναρρόφησης.
Που οφείλεται η χαμηλή διαγνωστική απόδοση της FNA – C στο μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς;
Αιτίες στις οποίες μπορεί να οφείλεται η χαμηλή διαγνωστική απόδοση της FNA -C στο μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς είναι:
Η σχετική σπανιότητά του
Η ποικιλομορφία των κυτταρομορφολογικών του χαρακτήρων
Το χαμηλό κυτταρικό περιεχόμενο στο υλικό της παρακέντησης
Επισημαίνεται εν προκειμένω και η σημασία της εμπειρίας του κυτταρολόγου για τη σωστή κυτταρολογική διάγνωση.
Με ποιες άλλες παθήσεις θυρεοειδούς μπορεί να δημιουργηθεί σύγχυση όσον αφορά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της FNA -C;
Συχνά μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στην FNA -C όσον αφορά τη διάκριση (διαφορική διάγνωση) του μυελοειδούς καρκίνου από άλλες κακοήθεις ή ακόμη και καλοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς, όπως:
Θυλακιώδες καρκίνωμα
Αναπλαστικό καρκίνωμα
Θηλώδες καρκίνωμα
Υπερπλαστικούς όζους
Νεόπλασμα από κύτταρα Hürthle
Χρειάζεται τελικά η παρακέντηση με λεπτή βελόνη στο μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς;
Σήμερα θεωρείται ότι η FNA -C είναι χρήσιμη όχι τόσο για τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς όσο για να αναγνωριστεί η πιθανότητα της παρουσίας του. Η διάγνωσή του τίθεται κυρίως με βάση τα αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης ορού (βασικά ή/και κατόπιν διέγερσης).
Παρά ταύτα, η μέτρηση καλσιτονίνης δεν προτείνεται ούτε εφαρμόζεται στην πράξη σαν τακτική ‘ρουτίνας’ σε όλους τους ασθενείς με όζους θυρεοειδούς (για λόγους σχέσης ‘κόστος προς αποτέλεσμα’). Αντίθετα, η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) εφαρμόζεται ευρέως στη διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών με όζο θυρεοειδούς. Αν τεθεί υπόνοια για την ύπαρξη μυελοειδούς καρκίνου τότε η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με την μέτρηση των επιπέδων καλσιτονίνης ορού (βασικών και μετά διέγερση).
Θα πρέπει εντούτοις να λαμβάνεται υπόψη και κάποιοι περιορισμοί όσον αφορά την καλσιτονίνη, όπως ότι:
αύξηση της καλσιτονίνης μπορεί να παρατηρηθεί και σε άλλες παθήσεις
σε μικρούς μυελοειδείς καρκίνους μπορεί τα επίπεδα καλσιτονίνης να είναι εντός φυσιολογικών ορίων
Η σημασία της εμπειρίας στην αντιμετώπιση των ασθενών με πιθανό μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς
Από τα παραπάνω καθίσταται προφανής η σημασία όλων των γιατρών που εμπλέκονται στη διαγνωστική διερεύνηση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς με πιθανό μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς. Στην ομάδα αυτή των γιατρών περιλαμβάνονται βασικά γιατροί με τις εξής ειδικότητες:
Ενδοκρινολόγος
Ακτινολόγος
Κυτταρολόγος
Χειρουργός
Ειδικά όσον αφορά τον χειρουργό, θα πρέπει να είναι σε θέση πριν την χειρουργική επέμβαση να έχει τεκμηριώσει την προεγχειρητική διάγνωση. Με βάση αυτή θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να επιλέξει τη σωστή χειρουργική επέμβαση και να την εκτελέσει με ριζικότητα και ασφάλεια. Πρακτικά πάντα στους ασθενείς με μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς η απλή θυρεοειδεκτομή δεν επαρκεί, αλλά θα πρέπει να συνδυάζεται και με λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου. Η έκταση του λεμφαδενικού καθαρισμού καθορίζεται ανάλογα με τα δεδομένα του κάθε ασθενούς.
Comments