Εισαγωγή
Καρκίνος θυρεοειδούς – Σπινθηρογράφημα μετά θυρεοειδεκτομή και πριν την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: ποιος ο ρόλος του?.-
Η χειρουργική αποτελεί τη βασική μέθοδο θεραπείας του καρκίνου θυρεοειδούς. Ο διαφοροποιημένος (θηλώδης και θυλακιώδης) καρκίνος (differentiated thyroid cancer, DTC) αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς. Αυτή η μορφή καρκίνου προσλαμβάνει το ραδιενεργό ιώδιο.
Σε επιλεγμένους ασθενείς με DTC, έχει θέση η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (131-Ι) μετά τη χειρουργική επέμβαση, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Συνήθως, πριν την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο γίνεται σπινθηρογράφημα με ραδιενεργό ιώδιο.
Ποιος ο ρόλος του ‘προ-θεραπευτικού’ σπινθηρογραφήματος ?
Ακριβής σταδιοποίηση της νόσου
Η σωστή αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς βασίζεται στην ακριβή αξιολόγηση της έκτασης διασποράς της νόσου (σταδιοποίηση). Η μετεγχειρητική σταδιοποίηση της νόσου βασίζεται τόσο στην ιστολογική εξέταση όσο και στην τυχόν παρουσία υπολειμματικού θυρεοειδικού ιστού/νόσου στην κοίτη του θυρεοειδούς και μεταστάσεων στους τραχηλικούς λεμφαδένες ή σε μακρινά όργανα (μακρινές μεταστάσεις). Έχει βρεθεί ότι το σπινθηρογράφημα μετά την χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς βοήθησε στην ανίχνευση μεταστάσεων στον τράχηλο και σε μακρινά όργανα σε ποσοστό 35 % και 8 %, αντίστοιχα. Σαν αποτέλεσμα, άλλαξε η σταδιοποίηση του καρκίνου σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών (σε ποσοστό από 4 έως 25 %, κυρίως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας).
Επιλογή θεραπευτικής αντιμετώπισης
Τα δεδομένα του σπινθηρογραφήματος μετά την χειρουργική επέμβαση έχουν σημασία για την επιλογή της περαιτέρω αντιμετώπισης του ασθενούς. Η αναγνώριση μεταστάσεων είτε στους λεμφαδένες του τραχήλου είτε σε μακρινά όργανα είναι πολύ πιθανό να αλλάξει την θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών αυτών σε σύγκριση με τους ασθενείς στους οποίους η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο γίνεται μόνο για την καταστροφή τυχόν υγιούς θυρεοειδικού υπολείμματος (thyroid remnant).
Έχει αποδειχθεί ότι οι πληροφορίες του σπινθηρογραφήματος μετά τη χειρουργική επέμβαση είχαν σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της μεθόδου θεραπευτικής αντιμετώπισης σε ποσοστό ~ 30 % των ασθενών σε σύγκριση με τις πληροφορίες που βασίζονταν μόνο σε κλινικά δεδομένα και στην ιστολογική εξέταση).
Στη συνέχεια αναφέρονται κάποια ερωτήματα στην απάντηση των οποίων μπορεί να βοηθήσει το σπινθηρογράφημα μετά την επέμβαση.
Έχει θέση η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο?
Η απεικόνιση στο σπινθηρογράφημα τυχόν μεταστατικών εστιών επιβεβαιώνει ότι οι εστίες αυτές προσλαμβάνουν το ραδιενεργό ιώδιο. Το δεδομένο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς σε αυτή την περίπτωση η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο αναμένεται να έχει θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αν οι μεταστατικές εστίες δεν προσλαμβάνουν στο σπινθηρογράφημα ραδιενεργό ιώδιο, τότε και η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ανώφελη.
Τι δόση ραδιενεργού ιωδίου θα πρέπει να χορηγηθεί?
Σε περίπτωση που στο σπινθηρογράφημα πριν την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο απεικονιστούν μεταστάσεις, η δόση ραδιενεργού ιωδίου που θα χορηγηθεί για τη θεραπεία θα πρέπει να είναι μεγαλύτερh σε σχέση με τη δόση που θα χρειάζονταν για την καταστροφή τυχόν υγιούς θυρεοειδικού υπολείμματος (remnant ablation). Με άλλα λόγια, στην μεταστατική νόσο που προσλαμβάνει ραδιενεργό ιώδιο χορηγείται μεγαλύτερη δόση ραδιενεργού ιωδίου 131-Ι.
Μη αναμενόμενη απεικόνιση υπολειμματικής νόσου στον τράχηλο
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απεικονισθεί πρόσληψη του ραδιενεργού ιωδίου σε τραχηλικούς λεμφαδένες. Το εύρημα αυτό είναι ενδεικτικό ύπαρξης μεταστάσεων στους τραχηλικούς λεμφαδένες, που προφανώς είχαν διαφύγει της προσοχής πριν την επέμβαση. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου πριν την χορήγηση θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο.
Απεικόνιση μεγάλου υπολείμματος φυσιολογικού θυρεοειδικού ιστού στην κοίτη του θυρεοειδούς
Όταν υπάρχει μεγάλο υπόλειμμα φυσιολογικού θυρεοειδικού ιστού στην κοίτη του θυρεοειδούς (thyroid remnannt), ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε συμπληρωματική θυρεοειδεκτομή πριν την χορήγηση της θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής χορήγησης ραδιενεργού ιωδίου, μειώνοντας παράλληλα την πιθανότητα εμφάνισης ακτινικής θυρεοειδίτιδας.
Μπορεί να υπάρχουν μεταστάσεις χωρίς ευρήματα στο σπινθηρογράφημα με ραδιενεργό ιώδιο? Τι σημαίνει αυτό στην πράξη?
Σε κάποιους ασθενείς οι μεταστατικές εστίες μπορεί να μην προσλαμβάνουν ραδιενεργό ιώδιο (non-iodine avid, NIA). Για το λόγο αυτό, είναι προφανές ότι οι ΝΙΑ μεταστάσεις δεν θα απεικονιστούν στο σπινθηρογράφημα με ραδιενεργό ιώδιο. Υπόνοια για την παρουσία ΝΙΑ μεταστάσεων θα πρέπει να δημιουργείται όταν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα θυρεοσφαιρίνης με αρνητικό σπινθηρογράφημα. Σε αυτή την περίπτωση έχει θέση ο έλεγχος του ασθενούς με άλλες απεικονιστικές μεθόδους (υπερηχογράφημα, αξονική ή μαγνητική τομογραφία, PET/CT) για τον εντοπισμό της μεταστατικής νόσου. Είναι προφανές ότι στις περιπτώσεις αυτές η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο δεν έχει θέση.
Παρακολούθηση ασθενούς
Η καλύτερη σταδιοποίηση της νόσου μπορεί να έχει σημασία όσον αφορά την μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενούς. Είναι αυτονόητο ότι η απεικόνιση μεταστατικής νόσου στο σπινθηρογράφημα που είχε διαφύγει της προσοχής συνηγορεί υπέρ ενός πιο εντατικού προγράμματος παρακολούθησης (follow-up) του ασθενούς.
Αξιολόγηση πρόγνωσης
H πρόγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς σχετίζεται άμεσα με το στάδιο της νόσου. Η ακριβέστερη επομένως σταδιοποίηση με τη βοήθεια του σπινθηρογραφήματος πριν την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο έχει σημασία και για την εκτίμηση της πρόγνωσης του ασθενούς.
Comments