Κληρονομικός πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός – κληρονομικά σύνδρομα και γενετικές αλλοιώσεις

Εισαγωγή

Κληρονομικός πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός – κληρονομικά σύνδρομα και γενετικές αλλοιώσεις.- Συνηθέστατα, ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι σποραδικός, δηλαδή παρατηρείται σε μεμονωμένα άτομα μιας οικογένειας, χωρίς να υπάρχει γενετική βάση. Εντούτοις, σε ένα σημαντικό ποσοστό (10-15 %) των ασθενών, ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός εκδηλώνεται στα πλαίσια κάποιων κληρονομικών συνδρόμων. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει γενετική βάση. Τα συνηθέστερα κληρονομικά σύνδρομα που χαρακτηρίζονται από την εμφάνιση (κληρονομικού) πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού είναι τα εξής:

Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου 1 (ΜΕΝ 1)

Οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου ΜΕΝ-1 (menin). Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ενδοκρινών όγκων του παγκρέατος, όγκων της υπόφυσης και των παραθυρεοειδών (3 P’s: Pancreas, Pituitary, Parathyroid). O πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός αποτελεί την συνηθέστερη εκδήλωση του συνδρόμου ΜΕΝ1. Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται στο 90 % των ασθενών με ΜΕΝ-1 σύνδρομο στην ηλικία των 25 ετών και στο 100 % των ασθενών στην ηλικία των 50 ετών. Οφείλεται σε διάχυτη υπερπλασία των παραθυρεοειδών.

Σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας τύπου 2 Α (ΜΕΝ 2 Α).

Οφείλεται σε μετάλλαξη του RET-πρωτοογκογονιδίου, που εντοπίζεται στο χρωμόσωμα 10.Χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό φαιχρωμοκυτώματος, μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς και πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό. Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται στο 20 – 30 % των ασθενών με ΜΕΝ 2 Α. Συνήθως είναι ήπιος και ασυμπτωματικός, με ηλικία εμφάνισης τα 35 -40 έτη, αρκετά μετά την ανάπτυξη μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς. Μπορεί να υπάρχει προσβολή ενός ή περισσοτέρων παραθυρεοειδών (μονήρες αδένωμα μέχρι διάχυτη υπερπλασία όλων των παραθυρεοειδών).

Σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας τύπου 4 (ΜΕΝ 4)

Οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου CDKN1B που κωδικοποιεί τον αναστολέα του κυτταρικού κύκλου p27. Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη πολλαπλών ενδοκρινικών όγκων. Οι κλινικές του εκδηλώσεις αλληλοεπικαλύπτουν τις εκδηλώσεις των συνδρόμων ΜΕΝ-1 και ΜΕΝ-2, χωρίς εντούτοις να υπάρχουν μεταλλάξεις στα γονίδια ΜΕΝ-1 ή RET.

Σύνδρομο υπερπαραθυρεοειδισμού – όγκου γνάθου (HPT-JT, hyperparathyroidism-jaw tumor syndrome)

Οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου HRPT2 (κωδικοποιεί την πρωτεΐνη parafibromin).

Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη:

1. Όγκων στην άνω/κάτω γνάθο (ινώδους-οστικής υφής, οστεοποιημένα ινώματα)

2. Όγκων Wilms

3. Καρκίνου νεφρού

4. Πολυκυστικής νόσου νεφρών

5. Κύστεων νεφρού

6. Πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού

Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός στο σύνδρομο HPT-JT έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

1. Είναι η πρώτη κλινική εκδήλωση της νόσου (σε ποσοστό > 95 % των ασθενών)

2. Έχει επιθετική βιολογική συμπεριφορά, που εκδηλώνεται με βαριά υπερασβεστιαιμία και ενίοτε με υπερασβεστιαιμική κρίση

3. Υποκρύπτεται καρκίνος παραθυρεοειδούς σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με το γενικό πληθυσμό (10 – 15 % vs. 1 %)

Οικογενής μεμονωμένος υπερπαραθυρεοειδισμός

Αποτελεί σπάνια αιτία κληρονομικού υπερπαραθυρεοειδισμού που οφείλεται είτε σε μονήρες αδένωμα είτε σε νόσο περισσοτέρων παραθυρεοειδών αδένων (multigland disease). Δεν συνδυάζεται με άλλες ενδοκρινοπάθειες. Στους ασθενείς αυτούς έχουν ταυτοποιηθεί διάφορες γαμετικές μεταλλάξεις.

Κληρονομικός πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός – κληρονομικά σύνδρομα και γενετικές αλλοιώσεις

#παραθυρεοειδών #παραθυρεοειδούς #χειρουργόςενδοκρινώναδένων #αδένωμα #χειρουργόςπαραθυρεοειδών #παραθυροειδών #παραθυροειδής #παραθυρεοειδεκτομή #Σακοράφας #παραθυροειδείς #παραθυροειδούς #παραθυρεοειδής #χειρουργόςπαραθυρεοειδούς #πρωτοπαθήςυπερπαραθυρεοειδισμός #ενδοκρινώναδένων #αδένωμαπαραθυρεοειδούς #υπερπαραθυρεοειδισμός