Μυελοειδές καρκίνωμα θυροειδούς και καλσιτονίνη – πώς αξιολογούνται τα επίπεδά της στη μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενούς?
H καλσιτονίνη είναι ένα μονομερές πεπτίδιο που αποτελείται από 32 αμινοξέα. Είναι παράγωγο της προκαλσιτονίνης και χρησιμοποιείται σαν νεοπλασματικός (καρκινικός) δείκτης στο μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς.
Οι αυξημένες τιμές καλσιτονίνης (βασικές και μετά διέγερση) σε ασθενή με όζο θυρεοειδούς είναι ισχυρή ένδειξη που συνηγορεί για μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς. Η καλσιτονίνη έτσι έχει διαγνωστική αξία. Έχει όμως ιδιαίτερη αξία και για τη μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών με μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς. Αν η καλσιτονίνη βρεθεί αυξημένη μετά από χειρουργική αντιμετώπιση του ασθενούς για μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς, αυτό αποτελεί ένδειξη υπολειμματικής νόσου ή υποτροπής της νόσου. Στην υπολειμματική νόσο (παραμονή δηλαδή νόσου μετά τη χειρουργική επέμβαση, είτε στον τράχηλο είτε σε μακρινά όργανα, οπότε η επέμβαση θεωρείται μη ριζική [μη θεραπευτική]) η καλσιτονίνη παραμένει αυξημένη αμέσως μετά την επέμβαση. Αν το μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς παρουσιάσει υποτροπή, τότε παρατηρείται σταδιακή (προοδευτική) αύξηση των επιπέδων καλσιτονίνης, μετά από ένα αρχικό διάστημα όπου η καλσιτονίνη ήταν μη ανιχνεύσιμη ή σε φυσιολογικά επίπεδα.
Τα επίπεδα της αυξημένης καλσιτονίνης έχουν σημασία για να προσανατολισθεί ο κλινικός γιατρός για την εντόπιση και την φύση της υποτροπής.
Επίπεδα καλσιτονίνης < 150 pg/ml
Πιθανόν να υποκρύπτεται υποτροπή του μυελοειδούς καρκινώματος στον τράχηλο του ασθενούς (τοπικο-περιοχική υποτροπή) δηλαδή είτε στην κοίτη του θυρεοειδούς είτε στους λεμφαδένες του τραχήλου. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνεται έλεγχος του ασθενούς με κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα τραχήλου. Αν από τον έλεγχο αυτό δεν προκύψουν ευρήματα ενδεικτικά υποτροπής ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται ανά 6μηνο με κλινική εξέταση, μέτρηση επιπέδων καλσιτονίνης (και καρκινοεμβρυικού αντιγόνου [CEA]) και υπερηχογράφημα.
Επίπεδα καλσιτονίνης > 150 pg/ml
Σε αυτή την περίπτωση – πέραν της τοπικοπεριοχικής υποτροπής της νόσου (στον τράχηλο) – θα πρέπει να αποκλεισθούν και μεταστάσεις σε μακρινά όργανα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται ο κατάλληλος απεικονιστικός έλεγχος του ασθενούς, που περιλαμβάνει:
Υπερηχογράφημα τραχήλου
Αξονική τομογραφία θώρακα
Αξονική ή μαγνητική τομογραφία άνω κοιλίας (έλεγχος ήπατος)
Σπινθηρογράφημα οστών
Μαγνητική τομογραφία λεκάνης και σπονδυλικής στήλης