Εισαγωγή
Καρκίνος θυρεοειδούς και ραδιενέργεια – Η ακτινοβολία είναι ένας από τους πιο γνωστούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου θυρεοειδούς. Στο πρόσφατο παρελθόν συνέβησαν δύο τραγικά γεγονότα: το πυρηνικό ατύχημα στο Chernobyl (Ουκρανία) στη Fukoshima (Ιαπωνία). Τα ατυχήματα αυτά προσέφεραν με δραματικό τρόπο πολλά επιπλέον δεδομένα για τον τρόπο με τον οποίο η ακτινοβολία συμμετέχει στη θυρεοειδική καρκινογένεση. Έδειξαν επίσης πολλά και για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι δραματικές αυτές καταστροφές .
CHERNOBYL (UKRAINE)
Την 26 Απριλίου 1986 συνέβη ατύχημα στο εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Chernobyl (Ουκρανία). Από τις αλυσυδωτές αντιδράσεις που προκλήθηκαν αποδεσμεύθηκαν στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες ραδιενεργών υλικών (και ραδιενεργού ιωδίου).
Το ατύχημα αποδόθηκε σε σειρά κατασκευαστικών λαθών (όσον αφορά τη λήψη προφυλακτικών μέτρων [απουσία ειδικών φίλτρων/προστατευτικών φραγμών]). Ευθύνη επίσης φαίνεται ότι υπήρχε και από την πλευρά των εμπλεκομένων στην διαχείριση της ασύλληπτης καταστροφής.
Η περιβαλλοντική καταστροφή ήταν τεράστια. Το ραδιενεργό νέφος κάλυψε τεράστιες εκτάσεις. Το πρόβλημα δεν αφορούσε μόνο την περιοχή του Chernobyl ή την Ουκρανία αλλά και σχεδόν ολόκληρη την Ευρωπαϊκή ήπειρο (μέχρι και την Ισπανία).
Οι κάτοικοι της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Ρωσίας εμφάνιζαν σε μεγάλο ποσοστό ενδημική ιωδοπενία. Λόγω αυτής παρατηρήθηκε σημαντική πρόσληψη του ραδιενεργού ιωδίου από τον θυρεοειδικό ιστό. Η τότε Σοβιετική Ένωση αδράνησε, δεν έλαβε μέτρα προφύλαξης του πληθυσμού και προσπάθησε αρχικά να συγκαλύψει το ατύχημα. Τα πρώτα ανησυχητικά μηνύματα ήρθαν από τη Σουηδία όπου ανιχνεύθηκε αδικαιολόγητα υψηλό ποσοστό ραδιενέργειας.
Τα πρώτα περιστατικά καρκίνου θυρεοειδούς αναφέρθηκαν σε παιδιά το 1990, μόλις 4 χρόνια μετά το ατύχημα (στο Μίνσκ και στο Κίεβο). Τα επόμενα χρόνια η συχνότητα (επίπτωση) του καρκίνου θυρεοειδούς στα παιδιά αυξήθηκε ταχέως. Το 1995 έφθασε τα 40 ανά 1.000.000 (Λευκορωσία).
Εκτιμάται ότι καρκίνος θυρεοειδούς αναπτύχθηκε σε 7000 περίπου άτομα μεταξύ των 2.000.000 ατόμων που εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια σε ηλικία< 18 ετών (όταν συνέβη το ατύχημα). Ειδικά στα παιδιά, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε πολύ ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της δόσης ακτινοβολίας στην οποία εκτέθηκαν και του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου θυρεοειδούς.
FUKOSHIMA (JAPAN)
Την 11 Μαρτίου 2011, μετά από ισχυρό σεισμό και το τσουνάμι που ακολούθησε, συνέβη το άλλο μεγάλο πρόσφατο πυρηνικό ατύχημα. Αυτή τη φορά αφορούσε εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιαπωνία. Αποτέλεσμα ήταν και πάλι η αποδέσμευση στην ατμόσφαιρα μεγάλων ποσοτήτων ραδιενεργών υλικών (συμπεριλαμβανομένου και Ι-131).
Το πρόβλημα της ενδημικής ιωδοπενίας (που υπήρχε στην πρώτη περίπτωση) δεν υφίστατο στους κατοίκους της Ιαπωνίας λόγω της αυξημένης διαιτητικής πρόσληψης ιωδίου. Για το λόγο αυτό η πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή ήταν σαφώς πιο περιορισμένη
Αμέσως μετά το ατύχημα, εφαρμόσθηκαν συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης. Στα πέντε πρώτα χρόνια μετά το ατύχημα, δεν παρατηρήθηκε αυξημένη συχνότητα του καρκίνου θυρεοειδούς στα παιδιά (1 – 5 ανά 1.000.000 παιδιών). Τα παιδιά που ανέπτυξαν καρκίνο θυρεοειδούς δεν αποδείχθηκε ότι είχαν εκτεθεί σε αυξημένη δόση ραδιενέργειας στο θυρεοειδή. Δεν φάνηκε επίσης να υπάρχει αυξητική τάση όσον αφορά τη συχνότητα του καρκίνου θυρεοειδούς με την πάροδο του χρόνου.
Σχόλια
Απο τη σύγκριση των δύο αυτών πυρηνικών ατυχημάτων που συνέβησαν με διαφορά 25 χρόνων μπορεί να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα. Τα συμπεράσματα αυτά δείχνουν ότι τα μέτρα προφύλαξης του πληθυσμού μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά όσον αφορά την πρόληψη της ανάπτυξης καρκίνου θυρεοειδούς μετά από τέτοια δραματικά συμβάντα.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
Παραμονή του πληθυσμού σε στεγασμένους (κλειστούς) χώρους
Εκκένωση πληθυσμού από τις πιο ‘μολυσμένες’ περιοχές
Διαιτητικούς περιορισμούς (π.χ. αποφυγή κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών κλπ από την περιοχή του ατυχήματος και χρήση συντηρημένων τροφών)
Χορήγηση ιωδιούχου καλίου (ΚΙ) που αναστέλλει άμεσα την πρόσληψη από το θυρεοειδή ραδιενεργού ιωδίου.
Ειδικές κατασκευαστικές προδιαγραφές ασφαλείας (π.χ. ειδικά φίλτρα, ειδικοί φραγμοί). Οι τεχνικές αυτές προδιαγραφές έχουν τεράστια σημασία για τον περιορισμό ή την καθυστέρηση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας (για αρκετές ώρες).
Η σημασία της προφυλακτικής χορήγησης ιωδιούχου καλίου (ΚΙ)
Η προφυλακτική λήψη ιωδιούχου καλίου από το στόμα από τους κατοίκους που εκτίθενται ή αναμένονται να εκτεθούν στην ραδιενέργεια μειώνει την πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή.
Ο χρόνος λήψης του ΚΙ έχει τεράστια σημασία.
Ιδανικά θα πρέπει να λαμβάνεται πριν έρθει κανείς σε επαφή με τα ραδιενεργά υλικά (ραδιενεργό ιώδιο). Σε μια τέτοια περίπτωση αναστέλλεται η πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου κατά > 98 %.
Αν το ΚΙ ληφθεί τη στιγμή που έρχεται κανείς σε επαφή με το ραδιενεργό ιώδιο η αναστολή μειώνεται στο 90 %
Αν δοθεί 6 περίπου ώρες μετά την επαφή με το ραδιενεργό ιώδιο η αναστολή πρόσληψης του ραδιενεργού ιωδίου μειώνεται μόνο κατά 50 %.
Το ΚΙ θα πρέπει να χορηγείται προφυλακτικά κατά προτεραιότητα σε παιδιά και σε εγκύους.
Η χορήγησή του δεν συνιστάται σε άτομα άνω των 60 ετών ή με καρδιαγγειακές παθήσεις.
Στη Γαλλία, έχει διατεθεί ΚΙ στα άτομα που ζουν σε ακτίνα 10 km γύρω από τα 17 εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η ταχύτατη αντίδραση σε περίπτωση ατυχήματος με στόχο την ελαχιστοποίηση της πρόσληψης ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή.
Comments