Εισαγωγή
Όζος θυρεοειδούς και παρακέντηση.- Η υποψία ή η διάγνωση κακοήθειας (καρκίνου) σε έναν ασθενή με όζο θυρεοειδούς είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο μπορεί να χρειαστεί ο ασθενής αυτός να υποβληθεί σε θυρεοειδεκτομή.
Σήμερα, είναι δυνατόν να διαγνωστεί πριν την επέμβαση ο καρκίνος θυρεοειδούς (ή να δημιουργηθεί υπόνοια για την ύπαρξή του) με τη βοήθεια δύο πολύ βασικών και σημαντικών εξετάσεων:
(α) του υπερηχογραφήματος θυρεοειδούς και
(β) της παρακέντησης του όζου με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration)
Όζος θυρεοειδούς- Πώς γίνεται η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA);
Σήμερα, η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) θα πρέπει να γίνεται κάτω από υπερηχογραφική καθοδήγηση (Ultrasound [US]-guided FNA). O όζος απεικονίζεται με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος. Στη συνέχεια -κάτω από άμεση υπερηχογραφική καθοδήγηση- προωθείται εντός του όζου μία λεπτή βελόνη. Η βελόνη -με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος- κατευθύνεται στις πλέον ύποπτες περιοχές του όζου (π.χ. στο συμπαγές συστατικό ενός μικτού [με κυστικό και συμπαγές στοιχείο] όζου). Από τη θέση αυτή γίνεται αναρρόφηση υλικού. Το υλικό αυτό στη συνέχεια τοποθετείται άμεσα σε αντικειμενοφόρες πλάκες και αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση. Τα αποτελέσματα της κυτταρολογικής εξέτασης αναφέρονται σήμερα διεθνώς σύμφωνα με το σύστημα Bethesda.
Όζος θυρεοειδούς – Πότε θα πρέπει να γίνεται παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA);
Δεν θα πρέπει κανείς να διστάζει να προχωρήσει σε FNA σε κάθε περίπτωση στην οποία υπάρχει έστω και η παραμικρή υπόνοια για την τυχόν ύπαρξη καρκίνου σε έναν όζο θυρεοειδούς.
Γενικά, στην πράξη η FNA γίνεται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
Ι.Υπερηχογραφικά ευρήματα.
Υπάρχουν συγκεκριμένα ευρήματα στο υπερηχογράφημα, με βάση τα οποία μπορεί να δημιουργηθεί υπόνοια για την ύπαρξη καρκίνου σε έναν όζο θυρεοειδούς.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
-μικροαποτιτανώσεις
-ανώμαλα όρια
-εσωτερική χαοτική αιμάτωση (απεικόνιση με έγχρωμο υπερηχογράφημα Doppler)
-μορφολογία ‘taller-than-wide’ (κάθετος προσανατολισμός)
-επέκταση του όζου εκτός του θυρεοειδούς
-συνύπαρξη τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας (δηλαδή λεμφαδένων στον τράχηλο με παθολογικούς χαρακτήρες στο υπερηχογράφημα)
-υπηχογένεια
ΙΙ.Ευρήματα από την κλινική εξέταση (ιστορικό/επισκόπηση /ψηλάφηση)
Υπάρχουν συγκεκριμένα ευρήματα από την επισκόπηση / ψηλάφηση (κλινική εξέταση) του ασθενούς που συνδυάζονται με αυξημένη πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
-σκληράς (‘πετρώδους’/’ξυλώδους’) υφής όζος
-καθήλωση του όζου στους γύρω ιστούς
-παρουσία διογκωμένων τραχηλικών λεμφαδένων (μπορεί να είναι ορατοί ή ψηλαφητοί)
-πρόσφατη εμφάνιση βράγχους φωνής (‘βραχνάδας’) (από το ιστορικό).
ΙΙΙ.Ευρήματα από τη λήψη του ιστορικού
Η ύπαρξη ισχυρού οικογενειακού ιστορικού αποτελεί επίσης έναν λόγο για τον οποίο μπορεί να χρειαστεί FNA.
Τυπικές τέτοιες περιπτώσεις είναι:
-πολλαπλά κρούσματα καρκίνου θυρεοειδούς σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν ο καρκίνος έχει διαγνωστεί σε μικρές ηλικίες
-ιστορικό οικογενούς συνδρόμου (π.χ. σύνδρομο ΜΕΝ2, συνδυάζεται με μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς)
IV.Μέγεθος του όζου
Το μέγεθος του όζου είναι ένα σχετικό κριτήριο για την εκτέλεση FNA. Γενικά, στην πράξη ισχύουν τα εξής:
-Πρακτικά FNA γίνεται σε όζους διαμέτρου άνω του 1 cm. Εντούτοις, FNA μπορεί να χρειαστεί να γίνει και σε όζους διαμέτρου λίγων χιλιοστών όταν υπάρχουν ύποπτα στοιχεία (υπερηχογραφικά, κλινικά, από το ιστορικό κλπ. [βλ. παραπάνω])
-Σε μεγάλους όζους (> 4 cm [κατ’ άλλους > 3 cm]) μειώνεται η διαγνωστική ακρίβεια λόγω της αυξημένης πιθανότητας μη αντιπροσωπευτικής δειγματοληψίας. Στις περιπτώσεις αυτές ενδείκνυται ούτως ή άλλως η επέμβαση και έτσι η FNA μπορεί να παραληφθεί
V.Ευρήματα από τον βιοχημικό έλεγχο
Τα αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης στο αίμα συνδυάζονται με τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς. Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να γίνει FNA. Παρά ταύτα, οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει ούτως ή άλλως να υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση.
Σχόλια
Αριθμός όζων και FNA
Ο αριθμός των όζων δεν αποτελεί κριτήριο για την εκτέλεση ή μη FNA. Η παρακέντηση ενός μονήρους όζου αποτελεί την κλασική περίπτωση.
Είναι αυτονόητο ότι σε ασθενείς με πολλαπλούς όζους δεν είναι εφικτή η παρακέντηση όλων αυτών.
Εντούτοις, ο έμπειρος ακτινολόγος μπορεί να επιλέξει κάποιον ή κάποιους από αυτούς για FNA με βάση τυχόν ύποπτους χαρακτήρες τους στο υπερηχογράφημα (βλ. παραπάνω). Στην πράξη, οι ασθενείς αυτοί οδηγούνται ούτως ή άλλως στο χειρουργείο για επέμβαση, πολύ συχνά χωρίς FNA για τους παραπάνω λόγους
FNA λεμφαδένων τραχήλου
Όταν υπάρχει υπόνοια ύπαρξης λεμφαδενικών μεταστάσεων μπορεί να γίνει FNA και των ύποπτων λεμφαδένων. Εντούτοις, στις περιπτώσεις αυτές η FNA δεν είναι πάντα αξιόπιστη καθώς μπορεί να μην δείξει την ύπαρξη των μεταστάσεων σε ένα σημαντικό (έως 20-25 %) ποσοστό των περιπτώσεων. Η διαγνωστική ακρίβεια στην περίπτωση αυτή αυξάνεται μετρώντας την θυρεοσφαιρίνη στο έκπλυμα του υλικού που λαμβάνεται με την FNA.
Όζος θυρεοειδούς και παρακέντηση - πότε θα πρέπει να γίνεται?
#χειρουργόςθυροειδούς #καρκίνοςθυρεοειδούς #όζοιθυροειδούς #θηλώδες #χειρουργόςενδοκρινώναδένων #μεταστάσεις #καρκίνωμα #όζοςθυροειδούς #θυλακιώδες #χειρουργόςθυρεοειδούς #λεμφαδενικόςκαθαρισμός #θυρεοειδής #θυροειδής #θυροειδούς #Σακοράφας #καρκίνοςθυροειδούς #καρκίνος #θυρεοειδεκτομή #όζοςθυρεοειδούς #όζοιθυρεοειδούς #ενδοκρινώναδένων #θυρεοειδούς
Comments