Όζος/Όζοι θυρεοειδούς και σπινθηρογράφημα – πότε χρειάζεται? Με αφορμή ασθενή μας
Εισαγωγή
Το υπερηχογράφημα σε συνδυασμό με την παρακέντηση με λεπτή βελόνη αποτελούν σήμερα τις βασικές μεθόδους διαγνωστικής διερεύνησης των ασθενών με διάγνωση «Όζος / Όζοι θυρεοειδούς». Ποια η θέση του σπινθηρογραφήματος σήμερα, στο διαγνωστικό έλεγχο των ασθενών αυτών;
Παρουσίαση ασθενούς
Η ασθενής ετών 54 προσήλθε με διάγνωση «Όζος θυρεοειδούς» για χειρουργική αντιμετώπιση.
Υπερηχογράφημα (Εικόνα)
Στο υπερηχογράφημα απεικονίσθηκε αύξηση των διαστάσεων του δεξιού λοβού με ελαφρά κατάδυση του κάτω πόλου του στο ανώτερο μεσοθωράκιο. Στο δεξιό λοβό παρατηρείται ευμεγέθης όζος διαμέτρου 40 mm, με συμπαγές και κυρίως κυστικό στοιχείο (70 %). Στον ίδιο λοβό συνυπάρχει μικρότερος όζος 13 mm, αντίστοιχα προς τον κάτω πόλο. Στον άνω πόλο του αριστερού λοβού παρατηρείται όζος μεγίστης διαμέτρου 13 mm. Οι όζοι έχουν καλοήθεις ηχομορφολογικούς χαρακτήρες. Η λεπτομερής χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου δεν ανέδειξε παθολογικά διογκωμένους τραχηλικούς λεμφαδένες σε όλα τα ανατομικά διαμερίσματα του τραχήλου.
Σπινθηρογράφημα (Εικόνα)
Στο σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς με γ-camera και Tc99m-Pertechnetate απεικονίσθηκε συγκριτική αύξηση των διαστάσεων του δεξιού λοβού, με διάχυτα ανομοιογενή πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου. Ευμεγέθης ψυχρή περιοχή καταλαμβάνει σχεδόν εξ ολοκλήρου την μεσότητα και τον άνω πόλο του δεξιού λοβού του θυρεοειδούς αδένα προς το έξω χείλος αυτού (κίτρινο βέλος στην Εικόνα). Προς τον κάτω πόλο του δεξιού λοβού απεικονίζεται μικρότερη θερμή περιοχή.
Επέμβαση – μετεγχειρητική πορεία
Η ασθενής υποβλήθηκε σε ολική θυρεοειδεκτομή μέσω εγκάρσιας τραχηλικής τομής και υπό γενική αναισθησία. Κατά την επέμβαση επιβεβαιώνονται τα ευρήματα του προεγχειρητικού ελέγχου. Ο όζος 13 mm του δεξιού λοβού καταδύεται πίσω από την δεξιά κλείδα.
Η επέμβαση εξελίχθηκε ομαλά και έγινε καλά ανεκτή. Η ανάνηψη εξελίχθηκε χωρίς πρόβλημα.
Η μετεγχειρητική πορεία ήταν ομαλή. Εξήλθε της κλινικής την 1η μετεγχειρητική ημέρα, σε καλή γενική κατάσταση.
Ιστολογική εξέταση
Εικόνα πολυοζώδους κολλοειδούς βρογχοκήλης. Οι μεγαλύτεροι από τους όζους προσλαμβάνουν υπερπλαστικούς χαρακτήρες με εκφυλιστικά φαινόμενα (ίνωση, αποτιτανώσεις, κυστική εκφύλιση).
Στοιχεία κακοήθους εξαλλαγής στο υλικό που στάλθηκε δεν βρέθηκαν.
Σχόλια
Το σπινθηρογράφημα χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν πολύ συχνότερα για τη διερεύνηση των ασθενών με όζο/όζους θυρεοειδούς. Με βάση τα ευρήματα, οι όζοι χαρακτηρίζονταν σε δύο βασικές ομάδες: θερμοί όζοι και ψυχροί όζοι. Η διάκριση αυτή είχε κάποια σχετική πρακτική σημασία, καθώς οι ψυχροί όζοι υπήρχε πιθανότητα να είναι κακοήθεις (καρκίνος θυρεοειδούς) σε ποσοστό έως 15 – 20 %. Αντίθετα, όταν ένας όζος ήταν θερμός, η πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς ήταν μικρή (~ 3 %). Η παρουσία κυστικής εκφύλισης ενός όζου (σύνηθες εύρημα, όπως στην περίπτωση της ασθενούς που παρουσιάζεται) είναι ένας συνηθισμένος λόγος που το σπινθηρογράφημα μπορεί να δείξει έναν ψυχρό όζο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει την ύπαρξη κακοήθειας.
Σήμερα, εντούτοις, ο καρκίνος θυρεοειδούς μπορεί να διαγνωστεί με αρκετά μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια με δύο βασικές διαγνωστικές εξετάσεις: (α) το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς, όπου θα πρέπει να αναγνωριστούν τυχόν ύποπτοι ηχομορφολογικοί χαρακτήρες και (β) την κυτταρολογική εξέταση του υλικού παρακέντησης με λεπτή βελόνη του όζου. Ειδικά όσον αφορά την απεικόνιση, το υπερηχογράφημα μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τον όζο του θυρεοειδούς, όπως:
Ακριβή θέση
Ακριβείς διαστάσεις
Ηχομορφολογικούς χαρακτήρες
Παρουσία τυχόν παθολογικών λεμφαδένων κλπ
Για το λόγο αυτό, το σπινθηρογράφημα έπαψε πλέον να χρησιμοποιείται ευρέως στη διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών με όζο/όζους θυρεοειδούς. Η χρήση του πλέον θα πρέπει να γίνεται επιλεκτικά και προτείνεται κυρίως σε ασθενείς με χαμηλά επίπεδα TSH (American Thyroid Association). Σε αυτή την περίπτωση, το σπινθηρογράφημα (κατά προτίμηση με Ι-123) θα πρέπει να συγκρίνεται με τα ευρήματα του υπερηχογραφήματος για τον εντοπισμό τυχόν υπερλειτουργικού όζου (τοξικό αδένωμα).